Een wijze winterles van weerman Hans de Jong

Diverse lezingen over het weer.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
dvdijk
Senior Member
Senior Member
Berichten: 424
Lid geworden op: 31 okt 2004 16:24

Een wijze winterles van weerman Hans de Jong

Bericht door dvdijk » 28 nov 2004 22:32

Op gezette tijden lees ik het nog weleens door dat knipseltje uit “Trouw” van het weeroverzicht van Hans de Jong van 9 december 1977 met een wijze les over het benaderen van de weerkaarten en het verbinden van betekenis aan bepaalde luchtdruksettings. Ik citeer het hier als wijze les, waar een ieder maar mee moet doen wat hij wil.

In december 1977 was het al weinig anders dan tegenwoordig. Iedereen staarde naar de a.s. winter en dacht er het zijne van. En natuurlijk waren er ook die een strenge winter verwachten. Zoals bijvoorbeeld de “winterspecialist” E. de Vries uit Ede, die zijn loopbaan bij het KNMI had gehad en enige faam had verworven door het perfect aankondigen in de jaren ’40 van de strenge oorlogswinters, alsmede de Grote Winter van 1947. Hij wees er begin december 1977 op dat de luchtdrukverdeling toen geheel geblokkeerd was geraakt, dat de barometers in Scandinavië hoog waren komen te staan en die in het Middellandse Zeegebied laag, en dat verder uitbarstingen op de zon op een grotere activiteit daar wezen. Al die factoren kunnen, zo was het uitgangspunt, een rol spelen bij het tot stand komen van een kou-periode.

Maar in december 1977 gebeurde dat niet. In tegendeel: Na een Sinterklaasachtig vorstige eerste week van de maand, kregen stagnerende Oceaandepressies zoveel zeggenschap in de zuid-zuidoostelijke stroming dat ze vanaf de 8e ons zijdezacht weer bezorgden met soms wel 12 tot 14º C! Maar de circulatie was meridionaal en sommigen hielden hoop…

En dit is dan wat Hans de Jong schrijft naar aanleiding van de toenmalige setting. Het is gelijktijdig een heel aardige beschouwing van de ontwikkelingen in de aanloop tot de strenge winter van 1962-1963.

“Lezer Christiaans in Zutphen is één van diegenen die zich niet zomaar laat overtuigen. Hij denkt – op zich verheugend – mee. Het was hem opgevallen dat zich aan het begin van de strenge winter ’62-’63 een soortgelijke weerssituatie heeft voorgedaan als nu. Ook toen een Oceanisch hogedrukgebied dat over de Britse Eilanden in Europa doordrong en ons een koud decemberbegin bezorgde en daarna dooiweer door een IJslanddepressie vanaf 8 december. Wie had toen op 7 december 1962 een strenge winter durven voorspellen? “Mijn prognose”, zegt hij, “is tenminste een te koud seizoen ’77-‘78”.

Ik heb de weerkaarten en stromingspatronen van december 1962 er nog eens op na geslagen. In sommige opzichten is er inderdaad een parallel, in andere niet. Toen was er namelijk geen hogedrukgebied in een zo vroeg stadium boven Scandinavië met “slurf” naar Zuidoost-Europa en evenmin een reeks blokkerende diepe depressies op de Oceaan met aan de oostkanten een duidelijke circulatie over West-Europa. Vanaf 8 december 1962 was er juist een west- tot noor-dwestelijke circulatie in de bovenlucht met van 15 tot 16 december een zware storm door een diepe depressie vlak ten noorden van de Waddeneilanden enz. enz. Van 19 tot 21 december volgde toen een overgang naar zeer koud weer, louter en alleen door het samengroeien van het Azoren- met het Scandinavische maximum in samenwerking met luchtdrukdalingen in de Middellandse Zee.

De uitdrukking “soortgelijke weerssituatie”die briefschrijver bezigt, is te pretentieus. Het zit hem niet alléén in hoge druk hier, lage druk daar, maar juist in die kleine verschillen, veel meer factoren dan je zomaar van de weerkaart kunt plukken. Het atmosferisch gebeuren is een zo gecompliceerd iets, een kleine verschuiving naar west of naar oost kan verder een zo grote uitwerking hebben op het weer in een bepaald gebied, dat mijn conclusie is: Je kunt niet zonder meer enkele weerkaarten of weerssituaties met elkaar vergelijken om daar tamelijk vergaande conclusies uit te trekken”.

Ik wijs erop, dat een jaar later aan de vooravond van de strenge kwakkelwinter 1978-’79 zich opnieuw een toen nog scherper afgetekende Sinterklaaswinter voordeed en er op de 8e opnieuw een overval van de lente uit het zuiden kwam. Hans de Jong zag het echt niet zitten met die winter en in feite had de man natuurlijk helemaal gelijk, want een “rolmodel” kan je die winter namelijk bepaald niet noemen! Nadat het in december 1978 tot 2 keer toe winter in Nederland was geweest, schreef De Jong in een afgedrukte discussie met de bekende onderzoeker Folkert IJnsen uit Stiens (Fr.) die op grond van het vertoonde in december ’78 juist een strenge winter niet uitsloot: “De opbouw van de kouperioden die er tot nu toe geweest zijn, was bepaald niet veelbelovend met telkens zo’n over Scandinavië naar het zuidoosten afzakkend deel-maximum. Bij een echte onvervalste strenge winter als die van bijvoorbeeld 1946-’47 kwam de winterkou ook wel stootsgewijs over ons, maar toen werden die hogedrukkernen uit Noordwest-Rusland in west tot zuidwestelijke richting gedreven, waarvan de eerste als ik me goed herinner boven Schotland belandde: Een zuiver retrograde of tegendraadse trek”.

Ik hoop dat het volgen van de ontwikkelingen in de voor ons liggende – in mijn ogen voor de winter van 2005 waarschijnlijk van doorslaggevende betekenis wordende – decembermaand met de hier geciteerde les van de bekende weerman Hans de Jong nog boeiender wordt. Veel plezier ermee!

Harrie Laanstra, inzending Weerwoord.be (28.11.04)

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding
Extreme Weather - Thunderstorms ! Devastating and Loud, Windy and Frightening but......always Exciting!

Plaats reactie