Wetenswaardigheden over het weer

Alles wat in de andere forum's niet past maar wel iets verteld over het ontstaan van het weer, weerfeiten, weerwetenswaardigheden enzovoort kunt u hier plaatsen en lezen.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat houdt de warmte-index of heat-index in?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:16

Wat houdt de warmte-index of heat-index in?

De warmte-index is een getal die aangeeft hoe een mens gemiddeld een temperatuur in combinatie met een bepaalde vochtigheidsgraad beleeft, hoe hij of zij dit aanvoelt. Het is een beetje te vergelijken met de Windchill die de gevoeltemperatuur aangeeft uit een combinatie van de luchttemperatuur en heersende windsnelheid. Bij de warmte-index of zoals de Amerikanen het de Heat-Index noemen wordt met een ingewikkelde formule die gevoelstemperatuur berekend. Een hoge luchtvochtigheid (vochtige lucht) maakt het snel benauwd of broeierig en bij een temperatuur hoger dan ca. 20 graden voelt dat al snel onplezierig aan. Bij 30 graden voelt de warmte immers bij een droge lucht (lage vochtigheidsgraad) beter aan dan bij vochtige lucht. U weet dat waarschijnlijk zelf wel. Nu is de warmte-index van 30 graden en 90 % omstreeks 35 graden en bij 30 % ongeveer 27 graden.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Hoe reken je de temperatuur om?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:18

Hoe reken je de temperatuur nu van Fahrenheit om in Celsius en andersom?

In de weerkunde wordt de temperatuur tegenwoordig bijna overal ter wereld in de eenheid Celsius weergegeven. In de Verenigde Staten en op de eilanden die daartoe behoren, wordt nog steeds de eenheid Fahrenheit gebruikt. Er zijn een aantal vaste waarden: bijv. 32 °F = 0 °C, 68 °F = 20 °C enz.
Omrekenen van Celsius in Fahrenheit gaat met de volgende rekensom of formule:
(temp.°C x 9/5) + 32. Eerst dus wat tussen de haakjes staat berekenen en dan 32 erbij optellen, bijv. 22 graden: 22 x 9/5 = 39.6 + 32 = 71.6
Omrekenen van Fahrenheit naar Celsius gaat m.b.v. de formule:
(temp.°F - 32) x 5/9, bijv. temp. 59 °F: 59 - 32 = 27 x 5/9 = 15 °C
Op Internet kunt u diverse rekenmachines vinden of zogenaamde converters (bijv. Master Converter) die dit soort rekenwerk uit handen nemen.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat is een trog?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:19

Wat is een trog?

Hoe ontstaat hij en wat is zijn betekenis voor het weer?
Een trog ontstaat door convergentie van luchtmassas. Convergentie is het naar elkaar toestromen van lucht. Een teveel aan lucht onderin de atmosfeer veroorzaakt een optilling, gevolgd door afkoeling, condensatie en wolkenvorming. Een trog is op de weerkaart kenbaar aan de flauwe knik in de isobaren achter het koufront van een lagedrukgebied. Op weerkaarten van Bracknell worden deze met een vette zwarte lijn aangegeven. Het weer tijdens een trog is verschillend. Meestal hebben we te maken met een buiig weertype. Buien komen achter een koufront in de steeds koudere bovenlucht steeds meer op gang. Tijdens de passage van een trog worden de buien (door de genoemde optilling) extra actief. Vaak trekt er dan een lijn van buien over Nederland waarin soms ook hagel en onweer kan zitten. Achter een trog ruimt de wind vaak naar west tot noordwest en trekt iets aan. De luchtdruk stijgt dan veelal snel. In veel gevallen passeert een dag later een rug van hoge druk met onderdrukking van de buien en wat grotere opklaringen. Soms kenmerkt een trog zich ook door een wat minder instabiel weertype. Het is dan zwaar bewolkt en er valt buiige neerslag. Eén en ander heeft te maken met de aktuele stabiliteitstoestand van de atmosfeer. In de zomermaanden zijn troggen vaak zéér actief, in de wintermaanden dikwijls wat minder.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat is een koude put?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:20

Wat is een koude put?

Dit is een hoeveelheid zeer koude lucht in de bovenlucht. Een en ander gaat meestal samen met een met koude lucht gevulde depressie aan de grond of een in de bovenlucht afgesnoerde hoeveelheid koude lucht. Omdat de bovenlucht, zoals gezegd, in een koude put zeer koud is, is de atmosfeer dan onstabiel van opbouw. Men spreekt van onstabiliteit als de lucht elke honderd meter hoogte een graad kouder wordt. Normaal is de temperatuurdaling met de hoogte ruim 0,5 graad per 100 meter. Is de temperatuurdaling minder dan spreekt men van stabiele lucht. Zie ook onze vraag elders in deze rubriek. In onstabiele lucht ontstaan gemakkelijk buien, zeker als deze lucht ook nog vochtig is. Dit is vaak het geval boven zee. Het weertype dat bij een koude put hoort, is er een met veel buien, vaak met onweer en in de winter niet zelden met hagel en sneeuw. De neerslaghoeveelheden kunnen aanzienlijk zijn. Een koude put volgt heel vaak een erg grillige koers en draait soms dagenlang bijvoorbeeld boven de Noordzee rond. In dat geval is het weer soms meer dan een week helemaal van slag en kan er wel meer dan 100 mm neerslag in een week vallen. In 1991 werd het in februari opeens erg koud, toen er zich boven Scandinavië een hogedrukgebied ontwikkelde. Op de 6e van die maand trok een afgesnoerde hoeveelheid zeer koude lucht vanuit Siberië over ons land. Op 5,5 km hoogte daalde het kwik tot -43 graden, hetgeen bij ons zeer uitzonderlijk is. Een temperatuur van -35 graden is op dat niveau niet ongebruikelijk. Hierdoor werd het ook aan de grond erg koud met middagtemperaturen van rond -10 graden. Storingen, die aan de rand van de koude put ontstonden, zorgden de dagen erna voor herhaaldelijk sneeuwval. Het systeem heeft meer dan twee weken boven Europa rondgezworven, voordat het eindelijk van de weerkaarten verdween.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat is een retrograde depressie?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:21

Wat is een retrograde depressie?

In de meeste gevallen trekken depressies (ofwel lagedrukgebieden) ongeveer van west naar oost over de Atlantische Oceaan en ons gebied. Dit houdt verband met de aanwezigheid van een straalstroom boven de oceaan, die in een groot aantal gevallen als een soort kronkelende rivier hoog boven onze hoofden in de atmosfeer aanwezig is. Hierin treden regelmatig zeer grote windsnelheden op. Vaak bevindt zich in de buurt van IJsland een diepe depressie, met name in het winterhalfjaar. Kleine storingen aan de rand van dit systeem, meestal aan de zuidkant, worden randstoringen genoemd en dit zijn meestal de systemen die ons weer bederven, omdat ze met de straalstroom mee in onze richting koersen. Soms gaat het echter anders. De straalstroom is namelijk niet altijd aanwezig. Soms ook loopt ze heel anders, bijvoorbeeld van zuid naar noord, of andersom.
Soms is het verloop zo grillig, dat er boven ons gebied een straalstroom vanuit het oosten ontstaat. Wat ook kan gebeuren, is dat er zich, dankzij het kronkelen van de straalstroom een hoeveelheid lucht afsnoert, de lus knelt zich als het ware af. Als er zich nu een hoeveelheid koude lucht, oorspronkelijk aan de noordzijde van de straalstroom aanwezig, afsnoert, dan spreekt men van een zogeheten koude put. Dit fenomeen wordt elders in deze rubriek behandeld. Door de aanwezigheid van een koude put, of een afwijkend verloop van de straalstroom, kunnen depressies soms vreemde koersen gaan volgen. Een koude put gaat ook meestal samen met een lagedrukgebied en leidt vaak een eigen leven en volgt meestal een uiterst grillige koers.
Een retrograde depressie is een depressie, die zich (ongeveer) van oost naar west verplaatst, tegendraads, tegen het normale weersverloop in, en wordt aldus retrograad genoemd. Vaak gaat zo een depressie gepaard met heel veel neerslag. Dit komt omdat dit systeem zich gewoonlijk niet snel verplaatst. Verder komt er aan de oostflank van een retrograde depressie met een zuidstroming gewoonlijk zachte en vochtige lucht vanuit het Middellandse Zeegebied naar het noorden, die opglijdt tegen koude lucht ten noorden van de retrograde depressie. Dit werkt de vorming van zeer omvangrijke neerslaggebieden in de hand. De volksmond zegt wel, dat regen vanuit het oosten drie dagen lang duurt. Soms heeft men gelijk. Begin september 1984 trok er een retrograde depressie, na een extreem droge augustusmaand, vanuit het zuidoosten in onze richting en veroorzaakte vooral in de zuidoostelijke helft van Nederland meer dan twee dagen achtereen regen. Er vielen dan ook tientallen millimeters regen.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

500 en 850 hPa vlak?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:22

Ik hoor wel eens iets over het 500 hPa en 850 hPa-vlak. Wat zijn dat?

In de weerkunde maakt men gebruik van zogenaamde standaarddrukvlakken. Op deze vlakken bekijkt men hoe koud het is, hoe hard het waait, maar ook hoe hoog het vlak ligt ten op zichte van de standaardatmosfeer. Deze door de ICAO bepaalde atmosfeer geeft gemiddelden in hoogte en temperaturen van deze vlakken. Zo hebben we het 1000, 850, 700, 500, 400, 300, 250, 200 en 100 hPa vlak. Bij warmere lucht onderin de atmosfeer zetten deze lagen naar boven toe wat uit zodat in elk geval de onderste drukvlakken wat hoger komen te liggen. Het verschil in hoogte tussen twee drukvlakken wordt de diktewaarde genoemd en wordt uitgedrukt in decameters (dam). Een voorbeeld van een diktewaarde is in de zomer 560 dam oftwel 5600 m. Dat is dan het verschil in hoogte tussen het 1000- en het 500 hPa drukvlak. In tijden van hoge diktewaarden bevindt zich vaak een hoog in de buurt van ons land en dus is er dan sprake van dalende luchtbewegingen op grote schaal. Door deze dalende luchtbewegingen wordt de lucht warmer (vergelijk met een fietspomp) en gaat ze uitzetten.
De temperatuur neemt af met de hoogte en wel met ca. 0.6 graden per 100 m. Die afname of temperatuurverval hangt af van de stabiliteitstoestand van de atmosfeer op dat moment. Zoals in antwoorden op andere vragen al is beweerd kan er ook sprake zijn van een omkering en neemt de temperatuur zelfs tijdelijk toe met de hoogte (inversie). Hoe warm of koud het op die drukvlakken gemiddeld is, is hieronder af te lezen:
drukvlak hoogte (m) temp.
850 hPa 1457 6
700 hPa 3012 -5
500 hPa 5574 -21
400 hPa 7185 -32
300 hPa 9164 -45
250 hPa 10363 -52
200 hPa 11784 -56
150 hPa 13608 -56
100 hPa 16180 -56
Dit zijn de vastgestelde gemiddelde hoogten en temperaturen volgens de ICAO standaard. Uiteraard zijn er per seizoen grote verschillen mogelijk. Op 850 hPa bijv. kan boven Nederland de temperatuur in tijd van een warme periode oplopen naar 10 tot 15 graden. Het nulgradenniveau kan dan op ongeveer 13.000 voet komen te liggen (ruim 4 km hoogte). In de winter ligt de temperatuur op grote hoogte rond de -60 graden. In de tropen is de troposfeer dikker en neemt de temperatuur tot grotere hoogte af. Daardoor is het daar gekgenoeg nog kouder en kan het ruim -70 graden worden op ca. 15 km hoogte.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat betekent het begrip stabiliteit en onstabiliteit?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:23

Wat betekent het begrip stabiliteit en onstabiliteit?

We spreken van onstabiele lucht als de bovenlucht aanmerkelijk kouder is dan de lucht aan het aardoppervlak. Gemiddeld is het temperatuurverval in de atmosfeer ongeveer 0,5 graden per honder meter hoogte. Onstabiel is de lucht als dit temperatuurverval 1 graad per 100 meter is. We kennen dan gewoonlijk een weertype met buien. Is het temperatuurverschil tussen 0,6 en 0,9 graden dan heet dit voorwaardelijk onstabiel of indifferent.
Buien onstaan in onstabiele lucht, doordat (vrij) vochtige lucht aan het aardoppervlak opstijgt, dit kan als de bovenlucht koud is. De warme lucht koelt af en omdat de relatieve luchtvochtigheid toeneemt(de hoeveelheid vocht in de lucht neemt immers niet af!!) gaat de waterdamp op een gegeven moment condenseren en ontstaan er wolken. Elders in deze vragenrubriek gaat Mario nog wat dieper op deze materie in.
Is het temperatuurverschil minder dan 0,5 graad per 100 meter hoogte dan spreekt men van stabiele lucht. Soms komt het voor dat het naar boven toe juist warmer wordt dan aan de grond. Dit gebeurt in de winter vaak in hogedrukgebieden, of in andere seizoenen dichtbij het aardoppervlak. Men spreekt dan van een inversie, ligt de inversie dicht bij de grond dan heet dit ee grondinversie. Een inversie in een hogedrukgebied ontstaat door dalende luchtbewegingen in het systeem, waardoor de lucht aanwarmt. In de winter kan aan de grond deze aanwarming geheel teniet worden gedaan, waardoor het aan de grond koud blijft. Een dergelijke inversie noemt men een subsidentie-inversie, die dus in de winter aanmerkelijk sterker is dan in de zomer.
Onstabiliteit ontstaat door aanvoer van koudere lucht in de bovenlucht of afkoeling als gevolg van storingen in de bovenlucht, of, in de zomer, door zeer sterke aanwarming van het aardoppervlak. Meteorologen kunnen aan de hand van gegevens, die door weerballonnen worden geleverd, bepalen, wanneer de lucht onstabiel wordt en, onder meer afhankelijk van de hoeveelheid vocht in de lucht, bepalen, wanneer er eventueel buien kunnen vallen. Dit vocht is overigens erg belangrijk. Zeer droge lucht levert geen buien op, ook niet als het temperatuurverval 1 graad per 100 meter hoogte is. Er zit gewoonweg te weinig waterdamp in de lucht om wolken- of buienvorming mogelijk te maken! Enig houvast geeft de schatting van de hoogte van de wolkenbasis. Vochtige onstabiele lucht levert stapelwolken op, die heel wat lager hangen, in de winter regelmatig op 500 meter hoogte, dan zeer droge lucht in de zomer, die pas stapelwolken toelaat op een hoogte van pakweg 1500 meter.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Zonkracht?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:24

Zonkracht wordt tegenwoordig bij de weersverwachting gegeven, wat is het en waarom moet ik dat weten?

Na vele onderzoeken is men er van overtuigd geraakt dat de ozonlaag op ca. 25 á 30 km hoogte dunner wordt en op sommige plekken boven aarde zelfs bijna ontbreekt. Aangezien deze ozonlaag een beschermende werking uitoefent op de schadelijke ultraviolette B-straling en ons voor een deel hiertegen wapent, is de zonkracht ingevoerd. De grootheid wordt in een getal uitgedrukt op een schaal van 1 tot 10 en geeft aan de hoeveelheid UV-straling in het ontvangen zonlicht. Hiermee wordt, zeker bij een hoge waarde, het gevaar van sneller verbranden van de huid benadrukt. Het getal hangt af van de volgende faktoren:
 de (maximale) zonnehoogte
 hoeveelheid bewolking
In de zomer komt de zon het hoogst (in Nederland tot even boven de 60 graden boven de horizon), derhalve is de maximale zonnehoogte in dit seizoen groter dan in de winterperiode. Buiten dit gegeven moet er ook gekeken worden naar de doorlaatbaarheid van het zonlicht. Is er veel bewolking en met name als de wolken vrij compact zijn, dan wordt er weinig UV-straling doorgelaten en ligt de zonkracht lager. Uiteraard wordt bij vrij droge, schone en onbewolkte lucht de meeste zonnestraling doorgelaten en is de zonkracht groter. Afhankelijk van uw huidtype kunt u ongeveer bepalen hoeveel minuten u onbeschermd in de zon kan blijven zitten. Bent u gevoelig dan kunt u bij een zonkracht van 7 minder lang in de zon dan iemand die bijna nooit verbrandt. Het huidtype kunt u bepalen m.b.v. pagina 495 van RTL-5 teletekst. Het volgende tabelletje geeft de gemiddelde tijdsduren aan:
Zonkracht zonsterkte duur onbeschermd zonnen
1-2 vrijwel geen 60 min.
3-4 zwak 30 min.
5-6 matig 20 min.
7-8 sterk 15 min.
9-10 zeer sterk 10 min.
Zeker wanneer uw huid nog geen bruine tint vertoont , is het beste om niet langer onbeschermd te zonnen dan aangegeven is en liever niet tussen 13.00 en 15.00 uur in de middag. Dan staat de zon op haar hoogst. Het precieze tijdstip kunt u dagelijks ook aflezen bovenaan het weeroverzicht. De zonkrachtverwachting wordt gegeven door het KNMI of via teletekst (pag.708 via de Nederlandse kanalen).

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Zijn de termen nachtvorst en vorst aan de grond hetzelfde?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:26

Zijn de termen nachtvorst en vorst aan de grond hetzelfde?

In feite zijn deze termen hetzelfde. Zowel nachtvorst als vorst aan de grond houden in een temperatuur beneden het vriespunt vlak boven de grond, terwijl het op de normale waarnemingshoogte van de luchttemperatuur van 1.50 m de temperatuur 0 graden of meer bedraagt. Die zgn. grasminimumtemperatuur wordt op 10 cm hoogte boven een kort begroeid stuk grasgrond gemeten met een horizontaal opgestelde minumumthermometer of zoals tegenwoordig vaker voorkomt m.b.v. een sensor, afgedekt met een witte plaat, waar de wind onderdoor kan waaien. Aangezien nachtvorst (dus alleen vriezen vlak boven de grond) ook overdag kan voorkomen, is men overgegegaan op de duidelijker term vorst aan de grond. Nachtvorst wordt dus nauwelijks meer gebruikt, soms alleen nog als men aan wil geven dat de vorst aan de grond alleen s nachts verwacht wordt. Beter is het om vorst aan de grond te gebruiken.

Gebruikersavatar
dvdijk
Senior Member
Senior Member
Berichten: 424
Lid geworden op: 31 okt 2004 16:24

Re: Wat houdt de warmte-index of heat-index in?

Bericht door dvdijk » 22 nov 2004 19:27

De Hitte (Stress) Index berekend de reactie van het lichaam op hitte en luchtvochtigheid. Hoge temperaturen en luchtvochtigheid zorgen ervoor dat het lichaam steeds meer moeite krijgt om zichzelf te koelen. Daardoor kan men letterlijk en figuurlijk ziek worden van de warmte, vooral met grootte inspanning. Natuurlijk is iedereen anders en zal ieders lichaam ook anders reageren, maar de hieronder gegeven tabel vormt een goed gemiddelde.

Warm en vochtig weer voelt drukkend aan en langdurige hitte kan vooral voor ouderen en zieken uitputtend zijn. Ook voor mensen met een goede conditie is een hittegolf vermoeiend omdat de combinatie van hitte en vocht hoge eisen stelt aan hart- en bloedvaten. In de meeste zomers en vooral in die van 1994, 1995 en 2003 hadden delen van de wereld te maken met langdurige hitte. De hitte van 2003 kostte in Europa duizenden mensen het leven. Naar aanleiding van die ervaring zijn landen als Frankrijk en Spanje begonnen met waarschuwingen voor hitte.

De Wereld Meteorologische Organisatie nam naar aanleiding van deze
ervaringen het initiatief om de hitte index onder de aandacht te brengen. De index beschrijft de warmteoverdracht tussen lichaam en omgeving. Als de omgevingstemperatuur warmer is dan de lichaamstemperatuur kan dat gevaar opleveren voor de gezondheid. De hitte index, die geldt voor zonnig weer, wordt bepaald uit een combinatie van temperatuur en vochtigheid. De tabel vermeldt ook wat de gevolgen van de verschillende waarden voor de mens kunnen zijn en wanneer de gezondheid bij grote lichamelijke inspanning gevaar loopt. De index is ontwikkeld door de Amerikaan Robert Steadman, die ook een windchill-index voor de combinatie van vorst en wind bedacht.

Hoe we warmte ervaren hangt niet alleen af van zonnestraling, temperatuur en vochtigheid, maar ook van onze inspanning, gezondheid, kleding, voedingspatroon en zweet. Hitte leidt tot transpiratie en vochtverlies en daarom is het belangrijk om ter compensatie bij heet weer regelmatig te drinken. Door verdamping van transpiratievocht koelt de huid af, omdat verdamping energie kost. Bij tropische temperaturen van 30 graden en hoger komt warmte-afgifte vrijwel alleen tot stand door verdamping. In vochtige lucht is de verdamping echter minder dan in droge lucht en voelt het warmer aan (drukkend), vooral als een verkoelende wind ontbreekt.

Weten wat de hitte stress index nu is? Druk dan hier
Laatst gewijzigd door dvdijk op 22 nov 2004 19:40, 3 keer totaal gewijzigd.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat houdt de relatieve vochtigheidsgraad in?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:27

Wat houdt de relatieve vochtigheidsgraad in?

De relatieve vochtigheidsgraad houdt niets anders in dan de verhouding van hoeveel waterdamp er in de lucht zit en hoeveel er maximaal in kan. Dit is een percentage die aangeeft hoeveel er van de maximale hoeveelheid waterdamp in de lucht zit. Een vochtigheid van 75 % zegt dus dat er driekwartdeel van de maximaal mogelijke hoeveelheid waterdamp in een kg lucht zit. Boven de 80 % kun je zeggen dat de lucht vrij vochtig is. Beneden de 50 a 60 % is de lucht droog, beneden de 30 % zelfs extreem droog. In woestijnen is 30 % of minder overigens niets bijzonders. Hetzelfde geldt voor meer dan 70 % vochtigheid in Indonesie. De maximale hoeveelheid waterdamp in een kilogram lucht is afhankelijk van de temperatuur. In warmere lucht kan meer waterdamp (meer vocht) dan in koude lucht.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat is luchtdruk nu eigenlijk en wat is een hectopascal?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:28

Wat is luchtdruk nu eigenlijk en wat is een hectopascal?

Luchtdruk is niets anders dan de druk die een kolom lucht met zijn gewicht op aarde uitoefent. Het zwaarste deel van de luchtkolom bevindt zich in de onderste kilometers van de dampkring, aangezien de hoeveelheid lucht daar groter is (de dichtheid is groter) dan bijv. op 10 km. Als u wel eens in hoge bergen bent geweest, weet u dat u het moeilijker krijgt met ademhalen. De lucht is ijler, dunner en bevat minder luchtmoleculen, dus ook minder zuurstof. De luchtdrukwaarde geeft de druk aan op een oppervlakte van 1 m2 en wordt tegenwoordig in hectopascal gegeven, waarbij 1 hPa = 100 N/m2 (N=Newton). Vroeger werd bij kwikbarometers in mm kwikdruk gemeten, later werd dat de millibar. Een millibar is een duizendste bar en 1 bar is weer gelijk aan 1 atmosfeer. Nog later werd dus de hectopascal ingevoerd aangezien de pascal in de natuurkunde de officiele eenheid van druk is. Een millibar komt overeen met een hectopascal, dus 1 mbar = 1 hPa. Voor mensen met een oude kwikbarometer de volgende omrekenregel:
1 mm kwikdruk = 1,333 hPa (of mbar), dus: 750 mm kwik = 750 x 1,333 = 1000 hPa.
Luchtdrukverschillen ontstaan in principe door de onregelmatige verwarming van de aarde. Koudere lucht is zwaarder dan warmere lucht. Bij grootschalige druksystemen geldt het volgende: In een lagedrukgebied stijgt de lucht grootschalig op en wordt aan het aardoppervlak a.h.w. lucht weggezogen (druk is laag). In een hogedrukgebied daalt de lucht en wordt dus net als in een fietspomp a.h.w. samengeperst (druk is hoog).

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

Wat is de natteboltemperatuur en hoe kun je die meten?

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:29

Wat is de natteboltemperatuur en hoe kun je die meten?

Rond de kwikbol van een thermometer kan men een natgemaakte mouselline of katoenen kousje (of iets dergelijks) binden. Met een andere thermometer meten we de gewone temperatuur (de droge bol). Laat men nu de wind langs beide thermometers lopen dan zal in niet al te vochtige lucht de thermometer met de natte bol sneller dalen dan onze droge thermometer. Dat komt doordat voor de verdamping van het water in het kousje water nodig is. De langsstromende wind bevordert de afvoer van warmte en onttrekt dit aan de lucht net rond de natte bol. De temperatuur zal daar dus lager worden dan in de omgeving. Vergelijk dit bijvoorbeeld met de temperatuur die u gewaart wanneer u nat onder de douche vandaan komt en dan door huis gaat lopen. Het water op uw huid wil verdampen en onttrekt warmte aan de lucht vlak rond uw lichaam. U weet het...u krijgt het dan koud. De natteboltemperatuur geeft in feite aan tot hoever de temperatuur kan dalen voordat (vrijwel) al het water verdampen kan. Na het vrijwel geheel verdampen zal de temperatuur weer gaan stijgen. Het maximaal gemeten verschil tussen de temperatuur van de droge en van de natte bol is het psychrometrisch verschil en is een maat voor de vochtigheid van de lucht. Hoe droger de lucht hoe groter dat verschil zal zijn en hoe lager de natte bol t.o.v. de droge bol zal dalen. Bedraagt de vochtigheid meer dan 97 % dan zijn Tdroog en Tnat aan elkaar gelijk. De lucht kan dan namelijk geen waterdamp meer bevatten en is zodoende verzadigd; het water in het kousje zal daarom niet of nauwelijks verdampen.

Gebruikersavatar
dvdijk
Senior Member
Senior Member
Berichten: 424
Lid geworden op: 31 okt 2004 16:24

Windchill of gevoelstemperatuur

Bericht door dvdijk » 22 nov 2004 19:35

De Wind Chill Index (Gevoelstemperatuur) neemt in overweging wat de effecten zijn van de wind en de buitentemperatuur op het menselijk lichaam. Het beschrijft het gemiddelde verlies van lichaamswarmte en hoe de temperatuur aanvoelt. Let op, dit is dus niet de actuele buitentemperatuur, maar de temperatuur zoals die aanvoelt.

Voor de berekening daarvan bestaan verschillende methoden, waardoor in de media voor dezelfde dagen uiteenlopende getallen opduiken. Het KNMI maakt gebruik van de formule die de Amerikaanse textielfabrikant Robert Steadman heeft ontwikkeld. Zijn berekening is gebaseerd op het evenwicht tussen warmteverlies en warmteproduktie van een gezond persoon. Hij gaat ervan uit dat de kleding is aangepast aan de weersomstandigheden en dat de persoon in de buitenlucht wandelt met een snelheid van bijna vijf kilometer per uur.

Bovendien betrekt Steadman in zijn berekening gegevens van de windsnelheid, luchtvochtigheid en zonnestraling. Een wandelaar zal een paar graden vorst bij een matige wind (windkracht 3) als enkele graden kouder ervaren. Bij een stormachtige wind is het voor zijn gevoel nog zeker 10° kouder. Een fietser zal de kou weer heel anders ervaren, waarbij het natuurlijk ook uitmaakt of hij wind tegen heeft.

Onder http://www.knmi.nl/voorl/nader/extremewindchill.htm extreme weersomstandigheden zijn in Nederland gevoelstemperaturen opgetreden van -20°C tot -25°C. Tijdens windvlagen kan de gevoelstemperatuur dan onder -30°C komen.

Het KNMI vermeldt de gevoelstemperatuur in de weeroverzichten alleen
als de omstandigheden daar aanleiding toe geven; bijvoorbeeld als het voor het gevoel snijdend koud is. In de regel is dat het geval bij gevoelstemperaturen van -15°C of lager. Vanaf die waarde bestaat er, afhankelijk van de persoonlijke conditie, in de buitenlucht gevaar voor bevriezing van de blote huid. Als het voor het gevoel kouder is dan -20°C dan raakt men ook bij goede winterkleding gemakkelijk door de kou bevangen. Extra winddichte kleding strekt dan tot aanbeveling.

Het begrip gevoelstemperatuur is zeker niet van toepassing op levenloze objecten zoals machines, gewassen, het antivries in de auto of kwik. We kunnen de gevoelstemperatuur dan ook niet meten met een thermometer. Wel heeft de wind invloed op de snelheid waarmee afkoeling optreedt. Daarom bevriezen waterleidingen en verwarmingselementen sneller als het bij vorst bovendien hard waait.

Weten wat de windchill op dit moment is? Druk dan hier.
Laatst gewijzigd door dvdijk op 22 nov 2004 19:41, 1 keer totaal gewijzigd.

Gebruikersavatar
Weerstation Enschede
Senior Member
Senior Member
Berichten: 83
Lid geworden op: 15 nov 2004 15:57

DE ZON EN DE SEIZOENEN

Bericht door Weerstation Enschede » 22 nov 2004 19:36

DE ZON EN DE SEIZOENEN

Vele mensen vinden het ontstaan van de seizoenen en hoe de aarde zich t.o.v. de zon beweegt maar verwarrend doch boeiend en interessant. Regelmatig krijgen we hier vragen over. Waarom komt de zon op in het oosten, waarom staat de zon in de zomer hoger dan in de winter, kortom hoe werkt het allemaal?
De volgende vragen worden beantwoord:
• Waarom komt de zon in het oosten op?
• Hoe ontstaan de seizoenen op aarde?
• Waarom staat de zon in de zomer hoger?
• De zon staat begin juli het verst van de aarde, dan moet het hier toch kouder zijn?
• Op de noordpool is het in onze zomer constant licht, hoe kan dat?
• In Spanje o.a. wordt het veel sneller donker dan in Nederland, waarom?
De aarde draait in vrijwel 24 uur om haar eigen as. Dat doet ze tegen de wijzers van de klok in. Kijk je vanuit een ruimteschip boven op de noordpool naar de aarde (zie tekening) dan draait de aarde dus linksom of te wel van west naar oost. Aangezien van ons uit gezien de oostelijk gelegen landen eerder naar de zon worden gekeerd, betekent het dat het van het oosten uit licht zal worden. De zon komt dus op in het oosten en gaat in het westen onder. Dat is m.u.v. de noord- en zuidpool overal zo; ook in Nieuw-Zeeland komt de zon in het oosten op en gaat deze in het westen onder. Dag en nacht ontstaan op deze wijze dus door de rotatie van de aarde om haar eigen as. Elk moment van de dag wordt een ander deel van de aarde voor de zon gedraaid.
Dat het in het oosten eerder licht wordt, verklaart ook direkt dat het verder naar het oosten toe steeds later wordt en naar het westen toe steeds vroeger wordt. Daarbij is de internationale datumgrens de denkbeeldige lijn boven de Stille Oceaan die het zogenaamde eind van oost en west inhoudt.
De aarde draait behalve om haar eigen as ook om de zon. In één jaar of 365,25 dagen volbrengt onze planeet een ellipsvormige baan rond de zon. Iets meer dus dan 365 dagen. De 0,25 dag extra worden na iedere 4 jaar goedgemaakt wanneer we een schrikkeljaar hebben en de dag inhalen, anders zouden we na 100 jaar ca. 25 dagen achterlopen op de zon.
Tegenover de zon gezien hangt de aarde niet rechtop in haar baan maar wijkt de aardas af met ongeveer 23,5 graden uit het lood. Dat is altijd zo. Schijnbaar helt de aarde beurtelings naar voren dan wel achteren. Schijnbaar wilt zeggen t.o.v. de zon. Op 21 maart en 23 september staat de aarde t.o.v. de zon rechtop. De zon schijnt dan loodrecht op de evenaar of m.a.w. staat 's middags tijdens haar hoogste punt daar loodrecht boven (zie tekening rechts). Er is op de evenaar dan even geen schaduw. Bij ons breekt dan de lente of herfst aan. De zon passeert a.h.w. de evenaar tweemaal per jaar, éénmaal dus bij het begin van de astronomische lente, de tweede keer bij aanvang van de herfst. Wanneer de lente is aangebroken zal het Noordelijk Halfrond zich geleidelijk meer naar de zon gaan toekeren, m.a.w. de zon kan het Noordelijk Halfrond per dag steeds meer gaan beschijnen. De hoek van de zon t.o.v. de aarde wijzigt ongeveer met 2 graden in 8 dagen tijd. Door deze verschuiving zal de zon op het Noordelijk Halfrond per dag even na het middaguur steeds hoger komen en doordat de baan langer wordt (immers het duurt langer voordat de zon verdwijnt) zal de zon langer boven de horizon blijven. Het resultaat: de zon komt 's morgens steeds vroeger op en gaat 's avonds steeds later onder. Anders gezegd: de dagen worden langer en de nachten korter. Dat geldt voor het gehele gebied beneden de poolcirkel (66,5 graden Noorderbreedte).

Tijd in Nederlandse wintertijd.
Bovenstaande diagram toont het verloop van de schemering en zon over een geheel jaar in Amsterdam.
De zon staat is net ondergegaan (voorbeeld 3 februari 2001, 17.52 uur). Zoals duidelijk te zien is, blijft het
van eind mei tot eind juli astronomisch gezien schemeren (de zon zakt dan tot hooguit 18 graden onder de horizon).
Lees hieronder meer over schemeringen; om te berekenen zie onze zoncalculator.

Ten noorden van de poolcirkel gebeurt iets anders. Daar schuift opgegeven moment de zon niet meer van de aarde weg en wordt het gebied door de zon constant beschenen. De zon gaat dan niet meer onder, ook wel de middernachtzon genoemd. Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.

Nu denken veel mensen dat de zon in de zomer ook dichterbij de aarde staat. Het tegendeel is waar! Rond 4 juli staat de zon namelijk het verst van de aarde af, op een afstand van ca. 152 miljoen km. Daarna kruipt de aarde door haar ellipsvormige baan die ze rond de zon maakt weer dichterbij de zon. Op 4 januari staat de zon het dichtstbij: 147 miljoen km. En dan zitten wij middenin de winter. De afstand heeft dus weinig of geen invloed op de temperatuur op aarde. Alleen de tijd die de zon boven de horizon doorbrengt en haar hoogte (lees: hoek) t.o.v. de aarde zijn de belangrijkste faktoren.

Hiernaast ziet u de actuele stand van de aarde t.o.v. de zon (gericht en loodrecht op de provincie Utrecht). U ziet precies waar de dag-nachtgrens loopt. Tegen de avond ziet u vanuit het oosten de schemeringszone naderbij komen. Als u deze pagina een aantal keren per jaar bezoekt, zult u - gelet op bovenstaande beschrijving - de hoek van de schemeringszone met de meridianen (de noord-zuidlijnen) zien veranderen.


Aanvang seizoenen

Perihelion: punt in de baan van de aarde om de zon die dichtstbij de zon staat (aarde staat dichtst bij de zon)
Aphelion: punt in de baan van de aarde om de zon die het verst van de zon af staat (aarde staat verst van de zon af)
Achter de maand en dag staat het uurvak van het moment van de aphelion en perihelion vermeld.

2002
Perihelion Jan 2 14 Lente: Mar 20 19.16 uur Herfst: Sep 23 04.56 uur
Aphelion Juli 6 04 Zomer: Jun 21 13.24 uur Winter: Dec 22 01.15 uur
2003
Perihelion Jan 4 05 Lente: Mar 21 01.00 uur Herfst: Sep 23 10.47 uur
Aphelion Juli 4 06 Zomer: Jun 21 19.10 uur Winter: Dec 22 07.04 uur
2004
Perihelion Jan 4 18 Lente: Mar 20 06.49 uur Herfst: Sep 22 16.30 uur
Aphelion Juli 5 11 Zomer: Jun 21 00.57 uur Winter: Dec 21 12.42 uur
2005
Perihelion Jan 2 01 Lente: Mar 20 12.34 uur Herfst: Sep 22 22.23 uur
Aphelion Juli 5 05 Zomer: Jun 21 06.46 uur Winter: Dec 21 18.35 uur

Plaats reactie