Pagina 1 van 1

Straalstroom, rossby

Geplaatst: 14 feb 2006 20:45
door hv
De straalstroom kan flink gaan kronkelen. Bij het ontbreken van Rossby golven hebben we een strakke straalstroom => Depressies komen snel op ons af.

Mijn vraag: Hoe onstaan rossby-golven?

Geplaatst: 14 feb 2006 21:08
door dvdijk
Als leerling van Vilhelm Bjerknes was Carl Gustav Rossby (1898-1957; foto links)) een van de meest invloedrijke meteorologen van de twinstigste eeuw. Hij werd geboren in Zweden en ging in 1926 naar Verenigde Staten. Hier deed hij baanbrekend onderzoek over de algemene circulatie van de atmosfeer en de slingerende, langgolvige patronen van westwaartse luchtstromingen in de hogere atmosfeer, nu bekend als Rossbygolven. Rossby ontwikkelde ook wiskundige modellen voor de weersverwachting en legde eveneens de grondslag voor de eerste succesvolle (numerieke) computermodellen voor het voorspellen van het weer. Hij voorspelde eveneens het bestaan van straalstromen. In de Tweede Wereldoorlog kwamen de piloten van B-29 bommenwerpers op grote hoogte krachtige windstromingen tegen. Het bewijs van de straalstoom was geleverd.

Golven komen in alle soorten en maten voor. De bekendsten zijn waarschijnlijk de windaangedreven golven aan het strand. Andere bekende golven zijn geluid- en drukgolven, maar er zijn er nog veel meer. Bijvoorbeeld in de oceaan, waar golven niet alleen worden veroorzaakt door de wind, maar ook door andere krachten zoals de Corioliskracht. De golven die veroorzaakt worden door de variatie in de Corioliskracht, worden ook wel Rossbygolven genoemd. De Corioliskracht kan zowel op deeltjes in het water, als op deeltjes in de lucht werken.

Wat zijn Rossbygolven?

Rossbygolven ontstaan puur en alleen door de variatie van de Corioliskracht met de breedtegraad. De Corioliskracht is een schijnkracht die geïntroduceerd wordt, omdat de aarde beweegt ten opzichte van het ‘inertial frame of reference’.

Doordat de aarde als het ware onder een bewegend deeltje doordraait, krijgt deze op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts ten opzichte van de snelheidsvector. Op het zuidelijk halfrond wordt een bewegend deeltje naar links afgebogen. De Corioliskracht is het grootst op de polen en is nul op de evenaar. De kracht werkt alleen op bewegende deeltjes en neemt toe naarmate het deeltje zich sneller gaat bewegen (grotere afbuiging). Een vrije trap van David Beckham wordt bijvoorbeeld maar 0.5 cm afgebogen door de Corioliskracht, terwijl de baan van een raket wel honderden kilometers afgebogen kan worden. Het Corioliseffect is dus het grootst bij grootschalige bewegingen en kan verwaarloosd worden bij kleinschalige bewegingen.

Wil je meer weten, klik dan hier voor een compleet document, met formules en afbeeldingen.

Groeten, Dick